Onderzoek naar de executieve functies

Onderzoek naar de executieve functies

Executieve functies zijn de ‘regelfuncties’ van ons brein en worden verdeeld in twee hoofdtakken: denkvaardigheden en gedragsvaardigheden.

Bij denkvaardigheden gaat het om de volgende vaardigheden:

• plannen: een plan kunnen maken en beslissingen nemen over wat belangrijk is.
• organisatie: informatie en materiaal kunnen ordenen, kunnen opruimen.
• werkgeheugen: informatie in je geheugen houden bij het uitvoeren van complexe taken.
• timemanagement: tijd inschatten, tijd kunnen indelen en deadlines kunnen halen.
• metacognitie: een stapje terug doen om jezelf en de situatie te kunnen overzien en evalueren.

Bij gedragsvaardigheden gaat het om de volgende vaardigheden:

• respons-inhibitie: nadenken voordat je iets doet en je gedrag kunnen aanpassen als de situatie daarom vraagt.
• emotieregulatie: emoties kunnen reguleren om een doel te behalen of gedrag te controleren (je niet laten meevoeren door je emoties als dat in de situatie niet handig is).
• volgehouden aandacht: aandacht bij een taak kunnen houden ondanks dat er afleiding is.
• taakinitiatie: op tijd aan een taak beginnen, starten zonder af te dwalen van het hoofddoel.
• flexibiliteit: flexibel omgaan met veranderingen en tegenslagen.
• doorzettingsvermogen: doorgaan met wat je aan het doen was, juist als het moeilijk is.

Executieve functies ontwikkelen zich door fysieke veranderingen in de hersenen maar ook door levenservaring. Kinderen leren in de relatie met anderen. Kinderen met wat zwakker ontwikkelde executieve functies hebben geregeld moeite op school. Afhankelijk van welke executieve functies er zwakker zijn hebben zij bijvoorbeeld moeite met het plannen van hun werk, met het afmaken van een taak, met ingewikkelde rekensommen, goed blijven luisteren, enz.

Veel vaardigheden zijn aan te leren door veel te oefenen en te herhalen.

Het onderzoek
Een onderzoek naar executieve functies is meestal onderdeel van een breder onderzoek. Vaak wordt er ook gekeken naar intelligentie en soms naar welbevinden/sociale ontwikkeling.
Tijdens het onderzoek naar de executieve functies worden er allerlei korte testjes afgenomen die de verschillende vaardigheden in kaart brengen. Daarnaast wordt er ook gewerkt met vragenlijsten voor ouders, leerkrachten en (soms) voor het kind zelf.